Zamanında bir yiğit yaşarmış adı da Duha Koca Oğlu Deli Dumrul, kuru bir dere üzerine köprü yaptırarak geçenden otuz üç akçe alır eyvallah der, geçmeyenden de döve döve kırk akçe alırmış. Tüm bunları yapmasının altında yatan esas sebep yiğitliğinin, ününün yayılmasını istemesiymiş.
Yaşanan yüksek enflasyonun getirdiği sonuçlar, gerek aile, gerek şirketler, gerekse kamuda rekor seviyede bütçe açıklarına sebep oluyor. Kontrolden çıkmış enflasyonun, harcamaların ve faizin yarattığı mali dengesizliği ortadan kaldırmak için her gün yeni yeni vergiler icat ediliyor. Bu sebeple olsa gerek emlak, gayrimenkul, elektrik, iletişim, banka, su, benzin, içki ve sigara da olduğu gibi yaşamımızın her alanında vermiş olduğumuz dolaylı ve dolaysız vergiler ile harçlar bize yukarıda anlatılan hikâyeyi sıkça anımsatır olmaya başladı.
Bilmeyenler için açıklayalım.
Vergi politikalarının belirlenmesinde vazgeçilmez ilke "sosyal devlet" ilkesidir. Sosyal devlet; toplumun sosyal refahını maksimize etmek amacıyla, bireylere asgari gelir güvencesi veren, onları toplumsal risklere karşı koruyan, sosyal güvenlik olanağı sağlayan ve yurttaşların tümüne eğitim, sağlık, barınma gibi hizmetleri sunan bir anlayıştır.
Buna karşılık yurttaşların asli görevlerinden birisi de kazançlarının belirli oranındaki tutarını vergi olarak vermektir. Bu bir yükümlülüktür.
Yurttaşlardan bu vergilerin tahsil edilmesindeki ana amaç ise genelde vergide adalet ve verginin tabana yayılması olarak ifade edilmektedir. Bu ifade ile kastedilen vergi alınamayan kesimden vergi alınması, kayıt dışılığın önlenmesi, vergi adaletinin sağlanması, dar gelirlinin üzerine binen dolaylı vergilerin payının azaltılması, muafiyet/istisnaların azaltılarak, teşvik politikasının adil olması, vergi politikalarında ülke ekonomisinin gelişmesi yönünde adımlar atılması, vergi bilincinin artırılmasıdır.
O halde; bugünkü durumu özetlemek adına da gelin bu konularda biraz da iki lafın belini kıralım.
21.yüzyılda devlet parayı Deli Dumrul misali döve döve alınacak değil ya, tabi ki bunları sistematik bir şekilde faturalara yansıtarak ya da kanunlardan da aldığı güçle, mecbur bırakılmış bir şekilde alıyor.
Örneğin son çıkan V.U.K. Genel tebliği ile (SIRA NO: 578) Gelir İdaresi Başkanlığı, şirket, odalar, barolar ve noterlerin interaktif vergi dairesi, gelir idaresi sitesi ve dijital vergi dairesi üzerinden yaptığı tüm sorgulardan artık para alacak.
Keza Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan, üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin; genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına 0,35 TL’den az olmamak üzere katılma payı alınmasına karar verdi.
Yakın geçmişten de hatırlayacağınız üzere yapılan düzenleme ile birlikte araç sahipleri bir defaya mahsus olmak üzere ek MTV ödemek zorunda kalmışlardı.
Netice de artık kötü sürprizlere karşı bağışıklık durumunda olduğumuzdan;
Bizde ilginç vergi önerilerinde bulunalım.
Haydi başlayalım,
2025 yılı aile yılı ilan edildiğinden;
Bekârlık vergisi veya gerdek vergisi,
Zenginlerden daha çok vergi almak adına;
Düğünlerde, sünnetlerde takılan takı vergisi,
Manzaralı evlerden;
Manzara vergisi,
Yeşil mutabakat (karbon salanımı) kapsamında;
Mangal vergisi veya harcı,
Spor yapmak amaçlı dışarı çıkarsanız;
Yolda yürüme vergisi,
Listeyi uzatmak mümkün…
Sonuç;
Kanaatimce; adaletli bir vergi dağılımı ve gelir dağılımı için öncelikle verginin tabana yayılması yerine, önce gelirin tabana yayılmasını sağlamak gerekir. Yıllardır yürütülen ekonomi politikalarında verginin tabana yayılmaya çalışılmasının sonuçları ortadadır. Keza, gelir dağılımı politikasındaki adaletsizliği gidermeden, vergi uygulamalarında adaletten bahsedilmesi, pek mümkün görünmemektedir.
Not: “Bu makalelerde yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi veya kişisel tavsiye niteliğinde değildir ve yatırım faaliyetinde bulunmaya davet veya teşvik değildir. Herhangi bir yatırım kararının uygunluğu konusunda bağımsız mali ve uygunsa hukuki tavsiye almalısınız.”