Borsada Açığa Satış Nedir? Açığa Satış Nasıl Yapılır?

Açığa Satış Nedir?

Ekonomi haber kanallarını takip ediyorsanız ya da yatırım dünyasıyla ilgileniyorsanız, “açığa satış” deyimini sıkça duyuyor olmalısınız.

Sermaye piyasalarında sıkça kullanılan bu terim, kısa pozisyon (short position) veya açık pozisyon şeklinde de ifade edilmektedir.

Açığa satış, yatırımcılar tarafından sermaye piyasasındaki finansal varlıkların (hisse senetleri) satılmasını veya satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eden potansiyelli, ancak riskli bir alım satım tekniğidir. Bu teknikle finansal varlıkların değerindeki düşüşten kısa vadede kar elde etmek için hem borsada hem de forex piyasasında işlem yapılır.

Genel olarak yatırımcılar bir şirket veya bir endüstrinin hisse senedini uzun süre elinde tutup fiyatı yükseldiğinde satıp kâra geçme beklentisiyle satın alır. Buna uzun pozisyon denir. Açığa satış yani açık pozisyon ise bu durumun tam tersidir.

Yatırımcılar, bir aracı kurumdan özel bir hesap dahilinde değerinin düşmesini bekledikleri hisse senedini ödünç alır, bunları piyasada satarak açık pozisyon yaratır, sonrasında yeniden satın alıp aracı kuruma iade eder. Buna açığa satış denir.

Ödünç İşlemi Nedir?

Ödünç alma işlemi, mevcut hisse senedini belli bir süre için başkasına ödünç verdikten sonra aynı sermaye piyasası ürününü geri alma durumudur. Portföyde uzun vadeli olarak bulundurulan ancak yeterli getiri sağlamayan ürünlerden ek gelir yaratma yöntemi olarak düşünülebilir.

Ödünç işlemi yapabilmek için kullanılabilen teminat türleri; nakit (Türk Lirası, Dolar, Euro), Hazine Bonosu, Devlet Tahvili ve pay senedidir. Yani, her yatırım ürünüyle yapılamamaktadır.

Kısa pozisyon, işlem gören bir finansal varlığın aşırı değerlendiğine ve kısa vadede fiyatının düşeceğine inanan yatırımcılar tarafından yapılır. Ancak yatırımcının ödünç aldığı hisseleri iade etmek zorunda olduğunu unutmamak gerekir.

Açığa Satış Yapmanın Şartları

Açığa satış yapmak isteyen yatırımcı, aracı kurumların sunduğu bazı şartları karşılamak zorundadır:

• Öncelikle kredi sözleşmesi imzalanır.

• Açığa satış limiti kurumun uygun gördüğü şekilde paylandırılır.

• Aracı kurumdan geçici olarak alınan finansal varlıklar piyasada satılabilir ve fiyatların düşmesi beklenir.

• Günlük açığa satış yapılması durumunda pozisyonun mesai sonunda kapatılması zorunludur.

Açığa Satışın Avantajları

• Risk yönetimine hedging yoluyla alan açar.

• Fiyatı çok yüksek olan hisselerden ve piyasa düşüşlerinden kâr etme fırsatı sunar.

• Yüksek getiri potansiyeli vardır.

Açığa Satışın Dezavantajları

• Potansiyel zarar riski taşır; zarar riski sınırsızdır.

• Aracı kurumlara açığa satış için belirli bir ücret ödenir.

• Bölgesel yasal riskler barındırabilir.

• İşlemin doğru zamanda yapılması yüksek önem arz eder.

• Öngörülemez risk taşıyabilir.

• Piyasadaki volatiliteyi artırabilir.

Açığa Satış İşleminden Nasıl Kâr Edilir?

Basit bir örnekle açıklayalım:

Bay A, gıda sektöründen küresel ısınma ve tedarik zincirindeki kırılma haberleri sebebiyle bir hisse senedini takip ediyor. Piyasa arzında daralma olacağı endişesiyle hisse senedi değerlendi. Ancak Bay A, bu daralmanın gerçekleşmeyeceğine inanıyor ve açığa satış kararı alıyor.

• Bay A, şirketin 100 hissesini aracı kurumdan ödünç alır ve piyasada 50 TL’den satar. Toplam: 50 × 100 = 5.000 TL.

• Daha sonra hisseleri 40 TL’den tekrar alır. Toplam: 40 × 100 = 4.000 TL.

Böylece Bay A, 5.000 – 4.000 = 1.000 TL kâr eder. (Komisyon ve diğer masraflar düşüldüğünde net kâr azalabilir.)

Sonuç

• Açığa satış yapılan pozisyonda varlığın değeri düşerse kâr elde edilir, yükselirse yatırımcı kayba uğrar.

• Bu strateji genellikle birkaç günlük veya haftalık kısa vadeli düşüş beklentilerinde uygulanır.

• Piyasada kısa sürede büyük etki yaratmak isteyenler için açığa satış doğru bir hamle olabilir.

• Açığa satış stratejik biçimde kullanıldığında değerli bir yatırım yöntemi olabilir; ancak olası riskleri anlamak ve yönetmek önemlidir.

  
  

Faydalı olması ümidiyle…

Sorumluluk reddi beyanı

Bu makalede yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi veya kişisel tavsiye niteliğinde değildir ve yatırım faaliyetinde bulunmaya davet veya teşvik değildir. Herhangi bir yatırım kararının uygunluğu konusunda bağımsız mali ve uygunsa hukuki tavsiye almalısınız. Geçmiş performans gelecekteki performans için bir rehber değildir. Yatırımların değeri ve bunlardan elde edilen gelir artabileceği gibi düşebilir. Yatırdığınız tutarın tamamını geri alamayabilirsiniz, hatta bazı durumlarda hiçbir şey alamayabilirsiniz.