Bireyler gerek eğitim ve öğretim hayatlarında yaptıkları staj vb. aşamalarında, gerekse usta çırak ilişkisi içinde iş yaşamının ilk dönemlerinde, temel ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmaktadırlar. Ancak ilerleyen zamanlarda bir meslekte geçirilen zaman ve çalışmayla aşama aşama başarı ve uzmanlık kazanırlar.
Geçmişteki geleneksel yönetim anlayışının getirdiği bir nevi alışkanlıkla kariyer gelişimi denildiğinde, düzenli, durağan ve önceden tahmin edilebilen işlerde yapılan ve sadece bir örgütte gerçekleştirilen kariyer akla gelmekteydi. Kişi bir kuruma girer orada yükselerek emekliliğine kadar burada çalışır, kariyerine de emeklilikle nokta koyabilirdi.
Oysa bugün dünyadaki hızlı ekonomik ve teknolojik gelişmeler nedeniyle kariyerin önemi giderek artmakta ve hem örgütler hem de çalışanlar açısından bu önem fazla ivme kazanmaktadır. Bu değişken koşullara uyum sağlayamayan bireyler maalesef önemli kariyer fırsatlarını kaçırabilmektedir. Zamanla değişen farklı istek ve ihtiyaçlar, bazen olağanüstü denilebilecek çaba sarf edilmesini gerektirebilmektedir
Günümüzde ise değişken özelliklere sahip iş çevresi ile örgütsel/kurumsal bağlamda hızlı meydana gelebilen değişmeler (satın almalar, birleşmeler, küçülmeler, işbirlikleri, dış kaynaklardan yararlanma, teknolojik gelişmelerin etkisi vb.) sebebiyle kariyerler de geleneksel yaklaşımdan uzaklaşarak önceden tahmin edilemez, karmaşık ve çok yönlü gelişme gösteren bir hale geldi.
Muhasebe mesleği de bundan nasibini aldı.
Gerek dünya gerekse ülke içerisinde muhasebe bilimini ve sistemini etkileyen bilgi ve değişiklikler ile mali mevzuatta yapılan değişiklikler muhasebe mesleğini gün be gün daha stresli bir meslek haline getirmektedir. Tüm bu değişiklikler çalışma miktarının artmasına dolayısıyla fazla mesaiyi de beraberinde getirmektedir. Muhasebe dönemleri içerisine bir de teknolojik alt yapıdan kaynaklanan sistemsel problemler de eklenince muhasebe meslek mensuplarının stres düzeyleri daha da yükselmektedir.
Muhasebe mesleği zaten özünde aşırı iş yükü, maddi sorumluluk gerektiren bir meslektir. Buna bir de giderek daha da küçülen bir bütçe ilave olarak uzun ve düzensiz çalışma saatleri duygusal baskılar, sosyal anlaşmazlıklar, haksız rekabet eklendiğinde meslek mensuplarının kariyer memnuniyetinin gün geçtikçe azaldığı, meslek mensuplarının yaşadıkları iş stresi nedeniyle mesleği bırakma niyet ve eğilimlerinin artırdığı görülmektedir.
Maalesef yaşanmakta olan stres, meslek örgütüne veya mesleğe bağlılığı azaltmakta ve işe ilişkin dikkatsizliğin artmasına, doğal olarak hataya, sonuçta da sunulan muhasebe hizmetinin kalitesini, hatta meslek mensuplarının aile ve özel hayatlarını olumsuz şekilde etkilemektedir.
Bilindiği üzere kariyer memnuniyeti, çalışan bir bireyin iş deneyimlerinin akabinde kariyer başarılarına ilişkin değerlendirmelerde ortaya çıkan gurur duygusu gibi olumlu psikolojik sonuçlar ile birlikte yine iş deneyimlerinin sonucu olarak elde ettiği kazanımlar veya başarılardır. Kariyer yolculuğunda birey, elde ettiği bu kazanım ve başarılarının verdiği motivasyonla, gelecekteki ilerlemeye ilişkin tahminlerine yönelik davranışlarını belirleyecektir.
Psikolojik sonuçlar genellikle sübjektif yani, kariyerlerine yönelik farkındalık gibi olumlu/olumsuz algılıları ile ilgiliyken; kazanımlar genellikle ücret, prim ve hiyerarşik statü gibi değişkenlerle ilgilidir. Kariyer memnuniyetinin yüksekliği bireylerin daha iyi performans göstermesine, çalıştığı veya bağlı olduğu örgüte bağlılığını artırırken, kariyer memnuniyetsizliği, işten ayrılma niyeti, tükenmişlik ve etik dışı davranışlar sergilemesine neden olabilmektedir.
Günümüzde çalışma hayatında kariyer memnuniyeti veya memnuniyetsizliğinin önündeki temel konu hiç şüphesiz ki iş stresidir. İş stresinin meslekten ayrılma niyeti üzerinde kuvvetli etkisi olduğu muhakkaktır. Malum olacağı üzere muhasebe mesleğinin icra edenler farklı işyeri ve farklı örgüt/kurumlar ile çalışmaktadırlar. Bu işyeri, örgüt ve kurumlar birçok içsel ve dışsal faktörler sebebiyle genellikle stresli olan yerlerdir. Muhasebe mesleğinin yukarıda açıkladığımız sebep/sonuç ilişkileri düşünüldüğünde stresli olduğu ve olmaya devam edeceği düşünüldüğünde, kariyerinde memnuniyetsizlik yaşayan meslek mensupları için stres, çok daha olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Muhasebe meslek mensuplarının çalışma alanları birbirinden farklı olsa da ortak noktaları, hayat gereksinimlerin karşılanması ve tatmin edilmesi yönündedir.
Mesleğin gelecek kuşaklara aktarılabilmesi yönünden durum incelendiğinde, hissedilen stresin olumsuz sonuçlarını azaltmanın yollarının bulunması çok önem arz etmektedir.
Mesleki örgütlerin, üyelerinin mesleki motivasyonlarının, mesleğe ve bağlı bulundukları örgüte bağlılıklarının arttırılmasında kariyer memnuniyetini arttırıcı unsurları tespit etme, anlama ve meslek mensuplarının işten ayrılma/işi bırakma gibi eğilimlerini azaltma yönündeki çalışmalara ağırlık vermeleri şarttır.
Hiç şüphesiz ki, örgütsel destek ile örgütsel etkinliklerin meslek mensuplarının kariyer gelişimlerine yönelik olumlu yönde örgüt içi/dışı güçlü sosyal ilişkiler ve gerektiğinde mentör desteği vermeleri mesleğe bağlılık ve mesleğin devamına katkı sağlayacaktır.
Bunun için gerekli faktörlerin doğru tespit edilmesi, nitelikli meslek mensuplarının mesleğe katılımı artırırken mesleki örgüte de motive olmuş bağlılığı yüksek üyeler kazandıracağı şüphe götürmez bir gerçektir.
Not: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.