Bedelsiz Sermaye Artırımı

Sermaye; ekonomide mal üretmek amacıyla kullanılan makine, fabrika gibi fiziksel araçlar, olarak tanımlanırken, finans piyasalarında ise; para ve paraya çevrilebilen hisse senedi, tahvil ve bono gibi finansal ürünler olarak ifade edilmektedir.

Yapısı itibarıyla da sermaye, şirkette kimlerin pay sahibi olduğunu, hangi pay sahibinin ne kadar hissesi olduğunu ortaya koyan en önemli unsurdur. Şirketlerde sermaye artırımı bedelli veya bedelsiz yapılabilir.

Borsada düzenli bir şekilde yatırım yapan kişilerin sıkça karşılaştıkları bir durum olan bedelsiz sermaye artırımı, ortaklarından bir bedel alınmaksızın, yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılması işlemidir.

Şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmelerine, yatırımlarını finanse etmelerine ve mali yapılarını iç kaynaklardan karşılayarak düzeltmelerine yardımcı olan bir sistemdir.

Şirket bedelsiz sermaye artırımına herhangi bir nakit giriş ve çıkış işlemi yapılmadan,  kendi iç kaynaklarını veya elde ettiği kârı kullanarak gider. Artırım için emisyon primi, temettü, iştirak, yeniden değerleme artışı ve yedekler, sermaye artırımında kullanılır.

Dışarıdan herhangi bir kaynak giriş olmadığından şirketin varlıklarında herhangi bir değişiklik olmaz. Keza, yapılan işlem (artırım) şirket bilançosunda yer alan yukarıda değindiğimiz öz sermayenin içindeki alt hesapları yer değiştirilerek, ödenmiş sermaye kalemine aktarılması işlemidir.

Tüm bu açıklamalar doğrultusunda, şirket varlıklarına herhangi bir kaynak girişi olmayacaksa şirketler neden (bedelsiz) sermaye artışına gider? Diye bir soru akla gelebilir. Böyle bir soru da şöyle cevaplanabilir:

·         Şirketlerin ödenmiş sermayesinin yıllara bağlı olarak enflasyon gibi ekonomik koşullar neticesinde erime yaşaması sebebiyle, düşük görünmesi, görünen bu düşüklüğün şirkete değer düşüklüğü yaşatabilecek olması, bedelsiz sermaye artırımına gerekçesini doğurur.

·         Şirketin hisse fiyatının belirli bir seviyenin üzerine çıkması alış ve satış işlemlerinin yavaşlamasına neden olabilir. Bedelsiz sermaye artırımı ile şirketin daha fazla hisseye bölünmesi, dolaşımda bulunan hisse sayısını arttıracağından bu durum piyasalar tarafından olumlu karşılanacaktır. Sonuçta daha çok sayıda hissenin piyasalarda işlem görmesi sağlandığı gibi, hem de senetlerin likiditesinde artış sağlanacaktır. Bu açıdan bakıldığında bedelsiz sermaye artırımına,  bedelsiz bölünme işlemi ifadesi de kullanılabilir.

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin piyasa değerine doğrudan bir etkiye sahip olmadığından, şirketin piyasa değerini değiştirmez. Tabi bu aşamada hatırlatmakta fayda var; ekonomik anlamda fiyat ve değer birbirinden farklıdır. Hissenin fiyatı onun için ödenmiş olan bedelken,  hissenin değeri o hisseden elde edilen faydadır.

Şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı potansiyeli şu formülle hesaplanabilir:

[(Öz sermaye - Ödenmiş sermaye) / (Ödenmiş Sermaye)] x 100

Formül sonucunda ortaya çıkan değer ne kadar yüksekse ilgili şirketin bedelsiz sermaye artırımı yapma ihtimali de o kadar yüksek olacaktır.

Bu makalede yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi veya kişisel tavsiye niteliğinde değildir ve yatırım faaliyetinde bulunmaya davet veya teşvik değildir. Herhangi bir yatırım kararının uygunluğu konusunda bağımsız mali ve uygunsa hukuki tavsiye almalısınız. Geçmiş performans gelecekteki performans için bir rehber değildir.