SONUÇ
2023 düzeltmesinden farklı olarak 2024 ve takip eden yıllarda şartların oluşması halinde vergi matrahları veya mali zararlar enflasyon düzelmesi farklarının kâr/zarar hesaplarına intikal ettirilmesiyle belirlenecek.
Enflasyon düzeltmesine tabi mükelleflerinizin özkaynak yapısının borçluluk karşısında daha zayıf olması durumunda enflasyon düzeltmesinden olumsuz etkilenme ihtimali var.
Enflasyon düzeltmesinin bilançonun hem aktif hem de pasifini kapsadığı düşünüldüğünde, özkaynakları güçlü kurumlar açısından, enflasyon düzeltmesinin kârı (dolayısıyla kurumlar vergisini) azaltıcı etkisinin olacağını, özkaynakları zayıf veya eksi olan daha çok borçla finanse edilen kurumlar açısından ise enflasyon düzeltmesinin kârı artırıcı etkisinin olacağı anlaşılıyor.
Örnek vermek gerekirse, enflasyon düzeltmesi stoklarını borçla finanse eden kurum için vergi artışına, öz sermayesi güçlü kurumlarda ise vergi avantajını sağlamaktadır.
2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilecektir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmeyecektir.
2023 yılı bilançosunda yer alan amortismana tabi olmayan iktisadi kıymetlerin sonradan enflasyon düzeltmesi sonucunda bulun tutardan daha aşağı bir bedelle satılması halinde, düzeltme öncesi ve düzeltme sonrası değerler arasındaki farka isabet eden zarar veya kâr kurumlar vergisi matrahında dikkate alınmayacaktır. Bu uygulama 2023 yılı bilançosunda yer alan ve parasal olmayan kıymetlerden amortismana tabi olmayanlar için geçerlidir. Ay kıymetlerin müteakip dönemlerde bilançolara girmesi durumunda herhangi bir kısıtlama söz konusu değildir.
Taslak tebliğe göre belli bir iktisadi kıymete bağlı olarak hesaben mali tabloda kendilerine yer bulan “karşılıklar, avanslar” gibi kalemlerin bağlı oldukları iktisadi kıymete göre parasal ya da parasal olmayan ayrımına tabi tutularak enflasyon düzeltmesi yapılacağı belirtilmiştir. Yani stoklar için verilen bir avans (verildi veya alındıysa) stoklar enflasyon düzeltmesine tabi olduğu için bu avansların da enflasyon düzeltmesine tabi tutulacağı anlaşılıyor.
Şahıs işletmelerinde sermaye tescile tabi olmadığından, sermaye hesabında yer alan tutarın defter kayıt tarihinin, sonraki yıllarda ise dönem sonunda meydana gelen artış ve azalışlarda (oluşan karın/zararın sermaye ile ilişkilendirilmesi gibi) hesap dönemi sonu dikkate alınacaktır.
Son söz;
Yüksek enflasyonla karşı karşıya kalmış ekonomilerde kurumların/işletmelerin finansal tablolarında yer alan varlık, öz sermaye ve borçları mevcut ekonomik koşullar sebebiyle gerçekçi değerlerinden uzaklaşmaktadır. Enflasyon düzeltmesinin (muhasebesi) amacı ve faydası, finansal tablolarda yer alan bu varlıkların enflasyon düzeltmesine tabi tutularak ne tutarda kayıp veya kazançla karşı kalındığının tespit edilmesi ve paydaşlara daha doğru verilmesini sağlamaktır.
Not: Burada yer alan bilgi, yorum ve görüşler yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir.