Paydaş kapitalizmi, bir nevi şirketlerin tedarikçisinden tutun da ürünün meydana gelmesine katkıda bulunan işçisine kadar tüm paydaşlarının çıkarlarına hizmet etmeye yöneldiği sistemdir. Kilit paydaşlar ise müşteriler, tedarikçiler, hissedarlar ve halktır.
2021 Ocak ayında Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısını İsviçre Davos’ ta dört büyük denetim şirketiyle birlikte deyim yerindeyse kapitalizme “format atılması” gibi tüm ezberleri bozacak bir gündemi, paydaş kapitalizmi diye bir sistemi tartışmaya açtılar.
Tartışmada artık şirketlerin ve doğal olarak bu şirketleri yöneten liderlerin yalnızca hissedarlara değil aynı zamanda müşterilerine, tedarikçilerine, çalışanlarına ve topluma hizmeti, görev edinmeleri gerektiği duyuruldu.
Aslında bu sistem –politika- Amerika Başkanlık seçimlerinde Joe Biden’ in başkan seçilmesindeki en önemli etkenler arasında da yer almıştı.
Seçimlerde politikanın genel amacının; şirketlerin çevreye ve halka karşı duyarlı davranmaları gerektiği, özellikle fakir halkın bulunduğu yerlerde sosyal alanlar inşa edilecek, durumu olmayanlara maddi yardımda bulunulacak, diğer bir ifade ile zenginden alınıp fakire verilecek böylece refah düzeyini artıracak bir politika olduğu söylenildi. Böylece dünya ekonomisi farklı bir boyuta ulaşacaktı.
Bugün mevcut sistemde sermayedar kapitalizmi ile devlet kapitalizmi arasında ayrım yapılıyor peki paydaş kapitalizmine geçilmesinin gelecekte dünya ekonomisine bir etkisi nasıl olabilir?
Paydaş kapitalizminde en önemli göstergeler, insan, gezegen, refah ve yönetim prensipleridir.
Oysaki sermayedar kapitalizminde her şey varlık sahiplerinin çıkarlarına göre düzenleniyor, devlet kapitalizminde ise devlet, yönlendirici olarak müdahale ediyor.
Paydaş kapitalizminde durum farklı; paydaş temelli yaklaşımda şirketlerin amacı, çalışanları, müşterileri, satıcıları ve toplulukları da dâhil olmak üzere tüm paydaşlara hizmet etmek olması gerektiği üzerine inşa ediliyor. Keza şirketlerin kâr arayışı topluma hizmet etmekten geçiyor.
Paydaş temeli yaklaşıma geçişin şirketleri zorlayacağı kesin ancak her yeni ekonomi modelinin fırsatlarını da içinde barındırdığını göz ardı etmemek gerekiyor.
Paydaş kapitalizminde şirketlerin toplumun geneli için sorumluluk taşıması, piyasa ekonomisi süreçlerinin esas alınması sebebiyle şirketlerin bu konuya duyarlı olması gerekiyor.
Kâr elde etmek isteyen şirketler artık kendilerini sorgulamak zorunda kalacaklar. Uzman eleman açığının temel bir konu haline geleceği hatta geldiği bugünkü ortamda, uzman personeli ve yetenekleri çekecek cazip ortamlar sunabiliyor muyum? Sorusunu şirketler kendilerine daha sık soracaklar. Bilindiği üzere çok iyi derecede eğitim almış elemanlar, bugün işverenlerinden iyi bir ücretin ötesinde aynı zamanda hayatlarını anlamlı kılacak bir amaç arayışındalar.
Paydaş kapitalizmine geçilmesiyle, bir şirketin uzun vadede başarısını koruyabilmesi, ekonomik faaliyetinin, toplum ve ekolojik çevreyle uyum içinde olmasıyla mümkün olacak.
Şirket paydaşları ve küresel ekonomiye katkıda bulunan herkes için büyük bir kazanç olarak aktarılan bu yeni yönetim şeklinin önümüzdeki günlerde nasıl bir şekil alacağını hep birlikte göreceğiz.
Özetle;
Kesin olan şu ki, gelecekte tüm dünyayı bekleyen küresel risklere karşı, daha iyi, yaşanabilir bir dünya için artık herkesin elinin taşın atına sokması gerekiyor.
Faydalı olması ümidiyle…