Reklamasyon; bir malın satılmasından sonra malın niteliklerinin istenilen kalitede olmaması nedeniyle yenisi ile değiştirilmesi, nitelikleri uygun olmayan malın geri alınmasının mümkün olmadığı veya geri alınmasının ekonomik açıdan anlamsız olduğu durumlarda ise geri alınmaksızın ve herhangi bir bedel talep edilmeden yeni mal verilmesi işlemidir.
Bozuk çıkan malın geri alınması durumunda eğer satış bir iç piyasa satışı (ülke içerisinde) ise belgeleme iade faturasıyla, alıcının fatura verememesi durumunda ise (örneğin nihai tüketici); gider pusulası ile yapılır.
Burada sorun, satılan malın geri alın(a)madığı ve satışın bir ihracat işlemi olması durumunda çözümün son derece zor olabilmesidir.
Kaldı ki, mali idare reklamasyon nedeniyle ve herhangi bir nedenle ihracat bedelinin eksik gelmesi konusunda çok katı bir tutum içine girebilmektedir. Söz konusu olabilecek eksik tahsilâtın ancak şüpheli alacak haline gelmesi halinde ve şüpheli alacak karşılığı ayrılmak suretiyle giderleştirilebileceğini de savunabilmektedir.
“Oysaki reklamasyon kavramı esasen bir indirim, bir iade hatta bir tazminat veya cezadır.”
Bu yüzden belgelenmesi bakımından kanunun istediği bir takım formalitelerin yerine getirilmesi gerekir. En önemlisi de gerçekliği konusunda mükellefin iyi niyetinin ve belgeleme konusunda göstermiş olduğu gayretini kanıtlayabilmesidir. İlaveten, kesilen reklamasyon faturasının içeriğinin açık ve kuşkuya yer kalmayacak şekilde düzenlenmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde vergi kanunlarının aradığı şekilde belgelenmediği iddiasıyla karşı karşıya kalınabilir.
“Reklamasyonda asıl olan ihracatın yapıldığı ülkede geçerli olan fatura ve fatura yerine geçen belgelerle tevsik edilmesidir.”
İhraç edilen mallara ilişkin teknik özelliklerin ve miktarının, satış faturasında tam, doğru ve açık bir ifade ile yazılmasının yanında, eksik çıkması veya beklenen nitelik ve kalite standartlarında olmadığını gösteren reklamasyon faturasınında da tam, doğru ve açık bir ifade ile yazılması gerekmektedir.
Kesilen reklamasyon faturasının iade mi, indirim mi veya tazminat mı olduğu, indirim talebine ilişkin bir reklamasyon faturasıyla indirim talebinin neden oluştuğunun (örneğin kalite sorunları) açık bir ifadeyle yazılması gerekir. Gerekçe de tazminat veya cezaya ilişkin ise şikâyet sebebinin açık bir ifadeyle yazılması uygun olacaktır.
Destekleyici belge olarak yurt dışındaki müşteriyle reklamasyona konu mala ilişkin yazışmaların faturaya eklenerek saklanması doğruluğunu ispat etmek için delildir.
Her ne kadar gider kaydına konu olacak reklamasyon faturası için temsilcilik onayı şart değilse bile yüksek tutardaki reklamasyon faturalarının temsilciliklerimize onaylatılmasında fayda vardır.
Reklamasyon faturalarında herhangi bir oran ve tutar sınırlaması yoktur ancak alınan reklamasyon faturasının yapılan ihracat işlemiyle mütenasip olması gerekmektedir.
Yukarıda anlatılan tüm bu hususlara riayet edildiği düşünüldüğünde reklamasyon konusunun hem ticari kazancın elde edilmesine dayalı bir işlem olması hem de sözleşmeye dayalı zarar ve tazminat niteliğinde olması bakımından gider olarak kabul edilmesi ve kayıt edilmesinde bir sakınca yoktur.